Zespół cieśni nadgarstka

Zespół cieśni nadgarstka, znany także jako neuropatia uciskowa nerwu pośrodkowego lub zespół kanału nadgarstka. Jest to schorzenie dosyć częste, dwa razy częściej występujące u kobiet niż u mężczyzn, zazwyczaj pojawiające się w wieku średnim lub podeszłym (powyżej 40-50 roku życia). Jest to najczęściej spotykana postać neuropatii uciskowej.

Żeby lepiej zrozumieć na czym polega choroba, wyjaśnijmy najpierw czym jest neuropatia. Jest to stan chorobowy dotyczący nerwów obwodowych, przekazujących impulsy nerwowe. Uszkodzenie nerwów lub ich stan zapalny utrudnia przekazywanie informacji i może wywoływać ból, drętwienie, mrowienie czy osłabienie kończyny.

Anatomia

Jeżeli chodzi o cieśń nadgarstka – jest to przestrzeń sztywna, gdzie znajdują się głównie włóknisto-kostne elementy i ścięgna. Można powiedzieć, że jest to kanał czy tunel, który od strony dłoniowej ograniczony jest przez więzadło poprzeczne nadgarstka (tak zwany troczek zginaczy), pod którym przebiegają ciasno ułożone ścięgna mięśni zginaczy i nerw pośrodkowy. To właśnie on wywołuje całe zamieszanie.

Zespół cieśni nadgarstka – objawy

Przewlekły ucisk na ten nerw daje charakterystyczne objawy, takie jak:

• ból,
• drętwienie,
• mrowienie – dłoniowa powierzchnia kciuka, palec wskazujący i palec trzeci,
• osłabienie ręki,
• zanik kłębu kciuka.

Dolegliwości nasilają się w nocy czy podczas codziennych zajęć (np.: problemy z pisaniem, wypadanie przedmiotów z ręki).

Na dalszym etapie schorzenia może dojść do tego, że ból promieniuje do przedramienia czy barku. Pogarsza się też zdolność do wykonywania precyzyjnych czynności.

Przyczyna

Zmiejszenie przestrzeni w cieśni nadgarstka może być spowodowane przez obrzęk i pogrubienie pochewek ścięgnistych lub przez przerost troczka zginaczy. Tętnice zaopatrujące nerw pośrodkowy w składniki odżywcze zostają uciśnięte, przez co ich zadanie staje się znacznie utrudnione. Po zniwelowaniu ucisku nerw zazwyczaj zostaje odbudowany.

W większości przypadków przyczyna zespołu cieśni nadgarstka jest nieznana. Można jednak zauważyć, że jego rozwojowi sprzyja przeciążenie ręki przez wilokrotne powtarzanie czynności, szczególnie przy nadmiernym zgięciu czy wyproście np. gra na instrumencie, pisanie na klawiaturze, praca z myszką komputerową, praca na budowie i tym podobne Zakłada się, że przesuwającie się ścięgna podczas powtarzalnych ruchów, mogą drażnić więzadło poprzeczne i prowadzić do jego przerostu. Dolegliwości zazwyczaj dotyczą dominującej ręki.

Do innych stanów, które sprzyjają występowaniu tej choroby należą choroby reumatyczne, cukrzyca, niedoczynność tarczycy, gangliony, dna moczanowa.

Diagnoza

Aby zdiagnozować to schorzenie stosuje się testy funkcjonalne takie jak:

• manewr Phalena- nadgarstek pacjenta ustawiany jest w pełnym zgięciu, jeżeli w ciągu minuty wystąpią parestezje, próbe uznaje się za dodatnią,
• objaw Tinela- ostukuje się okolicę nerwu pośrodkowego, jeżeli pacjent odczuwa mrowienie lub wrażenie wstrząsu elektrycznego, objaw uznaje się za dodatni
• próby czuciowe- zdolność do rozróżnienia dwóch działających bodźców dotykowych, znajdujących się w niedalekiej odległości od siebie.

Jako uzupełnienie można wykonać badanie elektrodiagnostyczne.

Zespół cieśni nadgarstka – leczenie

Na czasową poprawę skuteczny jest kortyzol wstrzykiwany do kanału nadgarstka.

Ważna jest przede wszystkim zmiana nawyków pacjenta i wzorców ruchowych, które prowokują dolegliwości. Na przykład – osoba pracująca w biurze pownna opierać całe przedramiona na biurku podczas pisania na klawiaturze, czy podeprzeć nadkarstek na miękkiej podstawce podczas trzymania myszy.

W celu uruchomienia przesuwu nerwu, a tym samym częściowego jego odbarczenia, w fizjoterapii stosuje się techniki neuromobilizacji nerwu. Nerw można również uwolnić metodami manualnymi, korzystny wpływ ma także masaż głęboki.

Jako zaopatrzenie ortopedyczne można zastosować szynę nadgarstkową, w której nadgarstek pacjenta jest ustawiony w neutralnej pozycji. Zazwyczaj nakłada się ją na noc, ponieważ w dzień koliduje z obowiązkami codziennymi.

Ostatnią deską ratunku jest oczywiście operacja. Przeprowadza się ją metodą otwartą lub endoskopową. Polega na przecięciu więzadła poprzecznego, które po zrośnięciu się pozostawia większą przestrzeń w kanale nadgarstka.

Po operacji zalecja się jak najszybszą rehabilitację, aby wrócić do pełnej sprawności. Już w pierwszym tygodniu należy wykonywać ostrożne ćwiczenia w opatrunku.

mgr Nikola Molik, fizjoterapeutka – instagram @fizjopower

mgr Nikola Molik

Autorka

Fizjoterapeutka, pracująca w przychodni, zainteresowana uroginekologią, pracująca także z pacjentami przewlekle bólowymi