Dieta w proszku wydaje się bardzo zachęcającym rozwiązaniem, czasami nawet bardziej niż dieta pudełkowa. Każdy kto widział film „Matrix” może porównać takie wysokoodżywcze szejki z „daniem” serwowanym przez Mousa z tego właśnie filmu. Co prawda mieszanki te często są pełnowartościowe i rzeczywiście mogą zastąpić posiłek, jednak czy jest to dobry sposób na odchudzanie?
Jest to drugi temat, który zarzucił Piotr ostatnim razem.
Dieta w proszku co znajdziemy w środku
Pozwolicie, że skupię się na firmie, o której było dość głośno ostatnio, ale nazwę sobie pomińmy. Patrząc na skład znajdziemy tam około 37% węglowodanów 30% białka i tłuszczu oraz 3% błonnika. Można zatem stwierdzić, że mieszanka ta jest wysokobiałkowa, gdzie przy diecie 2000 kalorii przyjmiemy prawie 150 g białka. Co prawda dla osoby otyłej te wartości rzeczywiście czasami mogą być bliskie optymalnym, tak dla osoby ważącej 70 kg wartości te są dość wysokie. Dodatkowo białko te jest z roślin (groch) co jest dobrym wyjściem, jednak trzeba uważać przy alergiach.
Tłuszcze natomiast pochodzą z siemienia lnianego (super), słonecznika (w miarę ok) oraz kokosu (średnio). Producent chwali się tutaj kwasami tłuszczowymi MCT z oleju kokosowego, jednak olej kokosowy nie jest nawet zbliżony do oleju MCT. Niestety większość (47%) kwasów tłuszczowych z kokosu to kwas laurynowy (C12), który choć na papierze zalicza się do średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych, w 75% wchłania się jak długołańcuchowy kwas tłuszczowy, a więc olejem MCT nie jest. Innych kwasów średniołańcuchowych w kokosie jest ok 16%, tak więc nie możemy tutaj twierdzić, że jest to olej MCT. Dodatkowo olej kokosowy jako, że zawiera pokaźną ilość kwasów tłuszczowych nasyconych przez co wpływa na wzrost lipoprotein frakcji LDL podnosząc nasz cholesterol [1].
Węglowodany to głównie płatki owsiane i tapioka. Chociaż tutaj te pierwsze mają niski indeks glikemiczny, to mocno rozdrobnione oraz poddane obróbce termicznej ich IG rośnie, a przez to mogą negatywnie wpływać na stężenie glukozy we krwi. Trzeba jednak spojrzeć na ładunek glikemiczny, który obniżany jest przez białko i tłuszcze.
Przecież wszystko jest, to dlaczego nie spróbować?
Nikt nie zabroni spróbować i się przekonać, jednak zadaniem dietetyka oraz stosowanej diety nie jest tylko spadek masy ciała. Głównym zadaniem jest edukacja i zmiana nawyków żywieniowych, a tego nie da ci żadna dieta w proszku. Schudnąć jest prosto, utrzymać masę ciała już niekoniecznie, a nie da się tego zrobić bez trwałej zmiany nawyków żywieniowych. Po odchudzaniu w proszku wrócimy do starych nawyków i porcji, co przełoży się na powrót masy ciała, a to jest nawet gorsze od lekkiej nadwagi [2]. Dodatkowo monotonia może wpływać negatywnie na postrzeganie pokarmu. Nie utrzymamy tego przez dłuższy okres. Niektórzy zauważają także uczucie głodu, pomimo zawartości błonnika i białka. Wynika to prawdopodobnie z rozdrobnienia i szybkości wchłaniania takich produktów.
Znam osoby, które schudły i poprawiły wyniki
Oczywiście, że tak. To naturalna kolej rzeczy. Ograniczamy ilość kalorii i chudniemy. Jednak poprawa wyników badań jest wynikiem spadku masy ciała, nie samego jedzenia w proszku. W internecie można znaleźć porównanie miedzy wynikami przed spożyciem i po miesiącu używania diety w proszku. Niestety badania nie pokrywały się poza glukozą, która uległa poprawie…Wynika z tego, że w pewnych kwestiach proszki są niedoborowe. Nie dostarczamy dużej części polifenoli, karotonoidów czy innych prozdrowotnych składników, które spożywamy z warzywami i owocami.
Ale jest wygodniej!
Jest, ale jest też szaro i monotonnie. Jedzenie to nie tylko węglowodany, tłuszcze, białka, witaminy i składniki mineralne. To również zabawa, przyjemność i zdrowie psychiczne. Monotonna dieta, pomimo zawartości błonnika i probiotyków nie będzie na tyle korzystnie wpływać na florę bakteryjną jak dieta różnorodna, bogata w warzywa i owoce oraz produkty pełnoziarniste.
Dodatkowym problemem według mnie może być słodki smak takich mieszanek. To może skutecznie odrzucić biorąc do ust kolejny łyk koktajlu, o tym samym, turbo słodkim smaku. To co zachęca nas do jedzenia jest różnorodność smaku, a nie monotonia. Pisałem o tym w artykule na temat Sytości Sensorycznie Specyficznej. To nie jest dla każdego, spróbujcie sobie wyobrazić jedzenie papki 4x dziennie o takim samym smaku przez chociażby tydzień… No, ciężko.
Dieta w proszku jako urozmaicenie diety
Inną sprawą jest zamiana jednego posiłku lub wprowadzenie go w formie płynnej np. po treningu. Tutaj rzeczywiście dodanie takiego koktajlu może mieć sens. Co więcej, dla osoby, która w pracy nie ma możliwości zjedzenia czegoś innego w biegu, może także być to dobre rozwiązanie. Jednak zastąpienie wszystkich posiłków w diecie i przerzucenie się tylko na proszek jest moim zdaniem co najmniej złym posunięciem.
Trzeba zrozumieć to, że monotonia, ciągłe odczucie słodkiego smaku (często dodany słodzik – sukraloza, który jest dość kontrowersyjnym słodzikiem z racji swojej potencjalnej szkodliwości w dużych dawkach przy dłuższym stosowaniu), czy półpłynna forma, nie jest optymalna dla naszego zdrowia (w tym flory bakteryjnej) oraz nawyków żywieniowych [2,3].
Czy polecałbym dietę w proszku? Nie, jestem daleki od wprowadzania, nawet na krótko, takich sposobów odżywiania. To, że schudniemy 5 kg nie oznacza, że osiągnęliśmy pełny sukces. Tylko trwała zmiana nawyków na lepsze, przekazanie ich kolejnym pokoleniom i utrzymanie masy ciała jest sukcesem największym.
mgr Kamil Paprotny
Właściciel, autorDietetyk kliniczny specjalizujący się w chorobach metabolicznych, specjalista w poradni diabetologicznej, edukator
